Ne muhteşem bir meslektir, mimarlık. Ne büyüleyici değil mi? İçinde her şey var. Fizik, matematik, kimya, geometri, sosyoloji, psikoloji.
Aydınlatma, mimarlık ile doğrudan bağlantılı bir sektör. Bu bağ geçmişten günümüze hiç değişmedi. Mimariyi içinde barındıran ne varsa, estetiği ve güzelliği de beraberinde taşıyor. Estetik ve güzellik aydınlatmasız olmaz zaten. Hele ki aydınlatmada başlı başına kendi içinde farklı güzellikler içeriyorken.
Elektrik bulunmadan önce yapılarda mum ve kandillere uygun alanlar yaratılırdı. O gün bugündür “Aydınlatmasız Olamazdı”.
Mimar, ortaya ciddi bir eser koyar ve altına gururla imzasını atar. Sanatın bazı alanlarında eser sahibini çok önde göremeyebiliriz. Bir filmde oyuncular, yazarın veya yönetmenin isminin önüne geçebilir.. Ya da bir şarkıda benzer bir durumla karşılaşırız.
Ancak mimaride mimar ismi öndedir, konu nettir. Mimari alanında da hayatımıza dokunan, keyif veren bir çok eser var. Dünya’nın yedi harikası deyince mimari yapılar öne çıkıyor.
Bugün dahi esere bakınca hayretler içinde kaldığımız yapılar mevcut. O eserleri şimdi inşa etmekte zorlanırız diye düşünüyorum. Mimarisiyle, ihtişamıyla, şaheserler inşa edilmiş ve o eserler sapasağlam günümüze kadar dimdik, ayakta durmayı başarmıştır. Osmanlı tarihimizde, gurur duyduğumuz onlarca mimarımız var.
Öyle büyük isimler var ki, diğer ülkelerde bile namı duyulmuştur. Eserleri dünyada karşılık bulan, UNESCO Dünya mirası listesinde yer alan, muhteşem eserler ve mimarlarına kısaca bir göz atacak olursak, bakınız nasıl bir tablo çıkıyor ortaya.
- MİMAR SİNAN
(1489-1588) Koca Mimar Sinan Ağa olarak da bilinen Mimar Sinan’ın adını sadece Türkiye’de değil neredeyse Dünya’da duymayan yoktur. Dünyaca ünlü mimarımızın 365 önemli esere imza attığı bilinmektedir. Eserlerinin 100 tanesi İstanbul’dadır. Mimar Sinan’ın en önemli eserleri arasında;
Süleymaniye Cami (İstanbul),
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Selimiye Cami (Edirne), Şehzade Mehmet Cami (İstanbul), Mihrimah Sultan Cami (İstanbul), Atik Valide Cami (İstanbul) yer almaktadır.
Yine, Kılıç Ali Paşa Cami (İstanbul, Tophane), Yahya Efendi Türbesi (Beşiktaş) ve Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi (Beşiktaş) dahil olmak üzere bir çok ünlü eserde onun imzası mevcuttur.
- MİMAR HAYREDDİN
Koca Sinan’ın öğrencilerinden olan Mimar Hayreddin’in adı Mostar Köprüsü (Mostar/Bosna Hersek) gibi Dünyaca ünlü bir eserde yazılıdır.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Mostar Köprüsü’nün yanı sıra, Edirne’de, II. Bayezid Külliyesi de Mimar Hayreddin’in en önemli eserleri arasında yer alır. Yine İstanbul’da bulunan II. Bayezid Cami’nin de mimarın eseri olduğu düşünülmektedir.
- SEDEFKAR MEHMED AĞA
Mimar Sinan öğrencilerinden olan Sedefkar Mehmet Ağa’nın eserleri arasında en önemlisi: inşası 7 yıl süren ve İstanbul’da ve Dünya’da adından çok bahsedilen Sultanahmet Cami’dir.
- BALYAN KARDEŞLER
Osmanlının son dönemlerinde pek çok yapıya imza atan Balyan Ailesi, Dünya tarihinde de en önemli mimar ailelerden biridir.
Balyan kardeşlerin eserlerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
Çırağan Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Dolmabahçe Sarayı ve Adile Sultan Sarayı.
Şah Cihan’ın Eşi; Mümtaz Mahal için yaptırdığı, 1648 yılında tamamlanan, tüm kültürlerin imrendiği bir şah eser olan Tac Mahal‘de bir Osmanlı Mimar olan Mimar İsmail Efendi’nin imzasını görüyoruz.
O tarihlerde, elektrik ve aydınlatmanın olduğunu bir düşünsenize ?
O büyük ustalar, aydınlatmayı işin içine katıp, büyük eserlerini kim bilir nasıl büyüleyici bir havaya sokarlardı?
Cumhuriyet Dönemi’nden günümüze, modern çağa dair büyük mimarlarımızda mevcuttur.
Bu değerli mimarlarımıza da başka bir makalemde yer vermeyi planlıyorum.
Bu vesile ile 2020‘nin son ayında sağlıklı günler dilerim.
Saygılarımla,