Modern toplumlarda güvenlik ve ticaret gibi çeşitli nedenlerle dış mekan aydınlatmasına ihtiyaç duyulur.
Uluslararası karanlık gökyüzü Derneği (IDA) bu durumu kabul etmekle birlikte gerekli tüm aydınlatmaların akıllı kullanılması gerektiğini savunuyor. Işık kirliliğinin zararlı etkilerini en aza indirmek için, aydınlatmalar şu özelliklere sahip olmalı:
- Sadece ihtiyaç duyulduğunda açık olmalı
- Yalnızca gerekli bölgeyi aydınlatmalı
- Gereğinden fazla parlak olmamalı
- Mavi ışık salınımını en aza indirmeli
- Tam korumalı olmalı (aşağıya doğru yöneltilmeli)
Aşağıdaki illustrayonlarda kabul görmeyen ve korumasız lamba armatürleri ile gökyüzü parlaması ve ışık kirliliğini en aza indiren tam korumalı armatürler arasındaki farklar gösteren basit bir görsel rehber olarak sunulmuştur.
Dış Mekan Aydınlatmada Işık Tipleri
Çoğu kişi, iç mekan aydınlatması için akkor telli ya da kompakt floresan ampullere aşina ama dış mekan aydınlatmasında değişik, daha endüstriyel ışık kaynaklarından yararlanılıyor. Yaygın ışık kaynakları arasında düşük basınçlı sodyum (“LPS”), yüksek basınçlı sodyum (“HPS”), metal halide ve ışık yayan diyodları(“LEDs”) yer alıyor.
LPS oldukça yüksek enerji tasarrufu sağlıyor ama yalnızca balkabağı-renkli, dar bir ışık spektrumu sunması nedeniyle bazı kişiler tarafından tercih edilmiyor. Yine de LPS, astronomik gözlem alanlarının yakınları ve bazı duyarlı çevreler için harika bir seçim.
Birçok şehrin aydınlatılmasında genellikle HPS’den yararlanılıyor. O da turuncu ışık yaymasına rağmen, rengi LPS’ye göre “gerçek hayata” daha yakın.
Beyaz ışığın mutlaka kullanılması gerektiği alanlarda tercih edilen iki yaygın seçenek ise metal halide ve LEDler.
LED aydınlatmaların avantajlarından biri de dimmer özellikli olmaları.
Böylelikle, LED’ler boş sokakları ve park yerlerini sürekli tüm parklaklığıyla aydınlatmak yerine, ayarlanabiliyor ve hatta kapatılabiliyor ve gerekli olduğunda da tam parlaklığa geri dönebiliyor. Bu özellik hem enerji tasarrufu sağlıyor hem de gece boyunca ışık kirliliğini azaltıyor.
Uzun ömürlü ve enerji tasarruflu olduğu bilimsel araştırmalarla kanıtlandığı için birçok şehirdeki mevcut aydınlatmalar LED’ler ile değiştirildi ve hızla yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Bununla birlikte, böyle bir konudan bahsederken değinmemiz gereken başka önemli konular da mevcut.
Dış Mekan Aydınlatmada Renk Önemli
Aşağıdaki illustrayonda da görüldüğü gibi, aydınlatmanın tamamen korumalı olması çok önemli.
Ama biliyoruz ki ışığın rengi de aynı derecede önemlidir. Hem LED hem de metal halide armatürler, oldukça yüksek miktarda mavi ışık içeriyor.
Mavi ışığın, geceleri gökyüzünü diğer renk ışıklardan daha fazla aydınlatması sebebiyle, salınım miktarını en aza indirmemiz son derece önemli.
Geceleri mavi ışığa maruz kalmanın insan sağlığına zararlı olduğu ve vahşi hayatı tehlikeye soktuğu biliniyor. IDA 3000 Kelvin’den daha fazla ısıda ışık kullanılmasını öneriyor.
Renk sıcaklığı düşük aydınlatmalar, daha az mavi ışık içeren bir spektruma sahip ve “sıcak” olarak nitelendiriliyorlar. Daha yüksek renk sıcaklığına sahip ışık kaynakları ise mavi ışık açısından zengin.
IDA, dış mekan aydınlatmalarında sıcak ışık kaynaklarının kullanılmasını öneriyor. Bunlar, LPS, HPS ve düşük renk sıcaklığındaki LED ler.
Bazı alanlarda, renk sıcaklığı düşük LED lerin beyaz ışıkları dahi yerel gece ortamı için tehlike oluşturabiliyor. Bu durumlarda, LPS ya da düşük-spektrumlu LED’ler tercih ediliyor.
Dış Mekan Aydınlatma ile İhtiyacı Karşılamak
IDA gökyüzü dostu aydınlatmalar satışı gerçekleştirmiyor, ama Armatür Onay Damga(FSA) programımız doğru ürünü bulmanız için size yardımcı olacak. FSA programı karanlık gökyüzü-dostu dış mekan aydınlatmalarını onaylıyorki bunlar tamamen korumalı ve düşük renk sıcaklığı olan armatürler.
Outdoor Lighting Basics
Modern society requires outdoor lighting for a variety of needs, including safety and commerce. IDA recognizes this but advocates that any required lighting be used wisely. To minimize the harmful effects of light pollution, lighting should
- Only be on when needed
- Only light the area that needs it
- Be no brighter than necessary
- Minimize blue light emissions
- Be fully shielded (pointing downward)
The illustration below provides an easy visual guide to understand the differences between unacceptable, unshielded light fixtures and those fully shielded fixtures that minimize skyglow, glare and light trespass.
Types of Light
Most people are familiar with incandescent or compact fluorescent blubs for indoor lighting, but outdoor lighting usually makes use of different, more industrial, sources of light. Common light sources include low-pressure sodium (“LPS”), high-pressure sodium (“HPS”), metal halide and light emitting diodes (“LEDs”).
LPS is very energy efficient but emits only a narrow spectrum of pumpkin-colored light that some find to be undesirable.
Yet, LPS is an excellent choice for lighting near astronomical observatories and in some environmentally sensitive areas.
HPS is commonly used for street lighting in many cities. Although it still emits an orange-colored light, its coloring is more “true to life” than that of LPS.
In areas where it’s necessary to use white light, two common choices are metal halide and LEDs. One of the advantages of LED lighting is that it can be dimmed.
Thus, instead of always lighting an empty street or parking lot at full brightness, LEDs can be turned down, or even off, when they aren’t needed and then brought back to full brightness as necessary. This feature both saves on energy and reduces light pollution during the night.
Because of their reported long life and energy efficiency, LEDs are rapidly coming into widespread use, replacing the existing lighting in many cities. However, there are important issues to consider when making such a conversion.
Color Matters
As the illustration above, it is crucial to have fully shielded lighting, but we now know that the color of light is also very important. Both LED and metal halide fixtures contain large amounts of blue light in their spectrum.
Because blue light brightens the night sky more than any other color of light, it’s important to minimize the amount emitted.
Exposure to blue light at night has also been shown to harm human health and endanger wildlife. IDA recommends using lighting that has a color temperature of no more than 3000 Kelvins.
Lighting with lower color temperatures has less blue in its spectrum and is referred to as being “warm.” Higher color temperature sources of light are rich in blue light. IDA recommends that only warm light sources be used for outdoor lighting.
This includes LPS, HPS and low-color-temperature LEDs. In some areas, the white light of even a low-color-temperature LED can be a threat to the local nighttime environment. In those cases, LPS or narrow-spectrum LEDs are preferred choices.
Finding What You Need
IDA doesn’t sell dark sky friendly lighting, but our Fixture Seal of Approval program makes it easy for you to find the right products. The FSA program certifies dark sky friendly outdoor lighting – these are fixtures that are fully shielded and have low color temperature.
