Endüstriyel tesislerin Ülke kalkınmasındaki rolünün ne kadar önemli olduğu ve bu tesislerde üretimlerinin aksamadan devam etmesi, hiç durmaması için çeşitli önlemler alınması gerekmektedir.
Bu önlemler içerisinde en önemli olanı ise yangın güvenliği önlemleridir. Zira yangın bir anda gelir ve bırakın üretimi aksamayı, belki de işletmeyi tamamen yok edebilir.
Endüstriyel tesislerde yangın güvenliğinin tam olarak sağlanması, olmazsa olmazlardandır. İşletmelerde, yangının çıkmaması için çeşitli yangın önlemleri alınmakta fakat buna rağmen yine de yangınlar meydana gelmekte, eğer işletmede söndürme sistemleri varsa sistem devreye girerek, yangına müdahalede bulunmakta fakat çoğu zaman yangını söndürmediği de görülmektedir.
Komuta ettiğim yüzlerce fabrika yangınlarının birçoğunda, yangın söndürme sistemlerinin standart dışı yapılmasından ve periyodik bakımlarının yapılmamış olmasından dolayı devreye giremediği, ya da devreye girse de söndürme performansının yetersizliğinden, yangını söndürmediğine şahit olmuşuzdur.
Endüstriyel tesislerdeki yangın söndürme sistemleri içerisinde en yaygın olanı, ıslak borulu sprinkler otomatik yangın söndürme sitemidir.
Islak borulu sprinkler otomatik yangın söndürme sitemi kurulumunda, özelikle yapının tavan yüksekliği ve üretim tehlike sınıfı çok önemlidir.
Bu önemli kriterlere uyulmadığında seçilen malzemeler ve su hesaplamaları yanlış olur ve sistem emniyetli çalışamaz.
TS EN 12845 (Otomatik Sprinkler Sistemi) bina tavan yüksekliği en fazla 7 metreye kadar olan yerler için standart belirlemiştir.
Yüksekliği daha fazla olan yerler için Türk standartlarında bilgi yoktur. Buna rağmen fabrikalara kurulan sprinkler sistemlerinin çoğunun yükseklik hiçe sayılarak, TS EN 12845 Standartları’na göre yapıldığı görülmektedir.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin 5-2’nci Maddesi, ”Türk veya Avrupa Standartları’nda düzenlenmeyen hususlarda, uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar da kullanılabilir” denmektedir.
Bu durumda yüksek tavanlı binalarda, Dünya üzerinde kabul görmüş, NFPA 13 Sprinkler Otomatik Söndürme Sistemleri Standartları’na göre sistemlerin yaptırılmasının daha emniyetli olacağı muhakkaktır.
Zira, sistem yapılacak yerin tavan yüksekliği 10 metrenin üzerinde olduğunda, yangın esnasında ortaya çıkan ısı miktarına bağlı olarak sıcaklığın sprinkleri çalıştırması uzayacak ve yangın büyüyecek.
Sprinklerden akan su damlacıklarının çoğu, yere düşmeden buharlaşacak ve yangını söndürmede yetersiz kalacaktır, oysa sistemden akan su ile yangının homojen olarak bastırılması ve söndürmesi esastır.
Ayrıca, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliği Madde 96 gereği, Islak borulu sprinkler yangın söndürme sitemi kurulumunda, yeterli sayıda zon oluşturulmadığı, maksimum zon alanlarına uyulmadığı, ana besleme borusu birden fazla yangın zonuna hitap ediyorsa, her bir zon veya kolon hattına akış anahtarları, test, drenaj vanası ve izleme anahtarlı hat kesme vanaları konulmadığı görülmektedir.
SONUÇ OLARAK
Sistemlerin kurulumunda, işin tecrübeli ve ehil kişilere verilmesi gerektiği, TS EN 12845 standardının birçok yapı uygulamalarına cevap verir nitelikte olduğu fakat fabrikaların depoları gibi yüksek tavanlı yerler için uygulanmaması gerektiği, yüksek tavanlı fabrikalarda NFPA13 standartlarının uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.
Şunu hiçbir zaman unutmamamız gerekir; uygun olmayan yangın malzemeleri ve söndürücüler yangın söndürmez, insan hayatı söndürür.
Görüşmek dileğiyle..
KAYNAKLAR:
- Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Madde 96
- TS EN 12845 Otomatik Springler Sistemi
- NFPA 13 ” Standart for the Insallatıon of Sprinkler Systems
