Karşılıksız Çek Suçunda Yeni İnfaz Yasası 2020

2019 yılı sonlarında Çin’in Wuhan kentinde başlayan ve tüm dünyayı saran COVİD-19 (Coronavirüs) tehdit ve tehlikesinin ülkemizde ilk kez 11.03.2020 tarihinde can alması ile birlikte hükümet gerekli mali ve sosyal tedbirleri almaya başlamıştır.

Bu meyanda alınan iki tedbir, sosyal ve mali hayatı çok yakından ilgilendirdiği ve bu konuda çokça soru ile karşılaştığımız için bu makalede kısaca bu konulara değinilecektir.

KİRA ÖDEMESİ KONUSUNDA YAPILAN DÜZENLEME

Bilindiği üzere Borçlar Kanunu gereği ödenmeyen kira alacaklarına ilişkin (ister mesken ister işyeri olarak kullanılsın) uygun icra takibi başlatılıp ödenmeyen kira talep edildiğinde , borçlu kiracıya 30 günlük bir ödeme mühleti tanınmakta (bir kira dönemi içinde ilk kez) ve tebliğden itibaren 30 günlük süre içinde kira alacağının yatırılması talep edilmektedir. Süresi içinde borç yatırılmadığı takdirde ise kiralayan İcra Mahkemesi’ne başvurarak mecurun  tahliyesini isteyebilecektir.

İşte Kanun Koyucu Ülkenin Karantina Durumu Sebebiyle Tahliye Konusunda 24.03.2020 Tarihli 7226 S. Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile bu konuda Kısmi Kısıtlama Getirmiştir.

Şöyle ki İlgili Kanun’un;

Geçici Madde 2- (1) 1/3/2020 tarihinden 30/6/2020 tarihine kadar işleyecek iş yeri kira bedelinin ödenememesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi  oluşturmaz şeklindedir.

O halde 01.03.2020 ile 30.06.2020 tarihi arasında sadece işyerleri olmak üzere kira bedelinin yatırılmaması kira sözleşmesinin feshi  ve tahliye talepli icra takibi yapılmasının önüne geçmiştir. Yani alacaklı kiralayan icra takibi yapabilecektir  fakat yaptığı takipte sözleşmenin feshini ve tahliye talep edemeyecektir. 

Haliyle işyeri olarak kiralanan bir mecur için ödememe hasıl olsa dahi kiralayan , zikredilen döneme ait kira bedelini ödememe nedeniyle sözleşmeyi feshedemeyecek ve tahliye talep edemeyecektir.

Diğer yandan COVID – 19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla alınan tedbirler kapsamında, icra ve iflas takiplerinin durdurulmasına ilişkin 22.3.2020 tarihli ve 2279 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı  31076 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

Bu vesileyle tüm icra takipleri (nafaka alacakları vb. hariç) 22.03.2020 tarihinden itibaren durmuş olup, yeni takip yapılamayacak ve bu süre Cumhurbaşkanı Kararı ile 6 aya dek uzatılabilinecektir ki bu süre 15.06.2020 tarihine dek ikinci kez uzatılmıştır.

O halde 22.03.2020 tarihinden itibaren kira alacağına dair açılan takipler duracak ve yeni takipler 15.06.2020 tarihine dek yapılamayacaktır.

Takibin UYAP üzerinden yapılıp yapılamayacağı ve geçerliliği netameli bir hukuk sorunudur ve kanımızca UYAP ile ilgili kısım kapatılmamışsa icra takibi yapılsa dahi geçerli olmayacak ve geçerliliği 15.06.2020 tarihi olarak kabul edilecektir.)

KARŞILIKSIZ ÇEK SUÇU AÇISINDAN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

2009 yılında eski 3167 s. Çek Kanunu mülga edilerek yerine 5941 sayılı Çek Kanunu ihdas edilmiştir. Bilahare 15.07.2016 tarihinde bu Kanun da kısmi değişiklik yapılarak (6728s. K.md 63) 2009 öncesi rejime geri dönülerek karşılıksız çek suçu ihdas edilmiştir.

Nihayet karşılıksız Çek Suçu infazı 24.03.2020 tarihli 7226 s. Torba Kanun 49 Madde ile 5941 s. Çek Kanunu Geçici 5. Maddesi değiştirilerek infaza dair yeni esaslar getirilmiştir.

  • Çek suçundan ceza alan hükümlülerin infazı derhal (yürürlük tarihi olan 26.03.2020) durdurulacak ve borçlu tahliye tarihinden itibaren 3 ay içinde çekin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödeyecektir. Kalan kısım üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla on beş eşit taksitte ödemesi durumunda mahkemece, ceza mahkûmiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecektir.
  • İnfazın durdurulduğu tarihten itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birinin ödenmediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilir.
  • Hükümlü taksitlerden birini süresi içinde ilk defa ödemediği takdirde ödemediği bu taksit, sürenin sonuna bir taksit olarak eklenir. Kalan taksitlerden birini daha ödemediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilecektir.
  • Hükmün infazı durdurulduğunda ceza zamanaşımı  işlemeyecek, ödeme süresi boyunca infazı durdurulan hükümlü hakkında İcra Ceza Mahkemesi tarafından İtiraz Kanun Yolu açık olacak şekilde CMK 109-3/a md uyarınca adli kontrol tedbir kararı verilebilecek ve bu hükümler her bir suç için ancak bir kez uygulanabilecektir.

Hükümetin bu düzenleme ile iyi niyetli borçluların Covid-19 sebepli yaşayacağı mağduriyetlerin önüne geçmek, alacaklının da alacağına kavuşmasını sağlamak için düzenlendiği malumdur.

Diğer bir tartışma konusu ise 5941 s. Çek Kanunu Geçici 5. Maddesi’nin yürürlük tarihinden itibaren hüküm altına alınmış Karşılıksız Çek Suçu için verilmiş bulunan mahkumiyet kararlarına uygulanıp uygulanmayacağıdır. Öyle ya Kanun Koyucu Geçici 5. Maddeyi bu tarihe dek işlenen karşılıksız çek suçları için kabul etmiştir.

KANUN METNİ 

Geçici Madde 5-(Ek : 7226-25.2.2020/m.49) (1) 5.’ inci maddede tanımlanan ve 24/3/2020 tarihine kadar işlenen suçtan dolayı mahkûm olanların cezalarının infazı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla durdurulur şeklindedir.

Madde metninde mahkum olmanın ne zaman gerçekleştiğine önem verilmediği, önemli olanın, fiilin 24.03.2020 tarihine kadar işlenmesi mi yoksa 24.03.2020 tarihine dek mahkum olmanın gerekli olduğu, fiilin 24.03.2020 tarihine dek işlenmiş olması ama mahkumiyet hükmü olmadıkça bu hükümden faydalanılmayacağı fikrinden hangisinin doğru olacağı konusunda tartışmaya açık, haliyle özensiz bir kanun maddesi olduğu açıktır.

Biz ikinci görüşün kanunun metnine daha uygun olacağını ve fakat bu maddenin Anayasa Mahkemesi’ne norm denetimi için götürüldüğünde Ceza Kanunu ve Genel Ceza ilkeleri ile Anayasal eşitlik ilkesine aykırılıktan dolayı birinci fikrin kabulü ile 24.03.2020 tarihine dek işlenen karşılıksız çek suçlarına da maddenin teşmilinin sağlanacağını düşünmekteyiz.

5941 s. Çek Kanunu Geçici 5. Madde açısından yapılan tartışmanın bununla kalmayacağı, 24.03.2020 tarihinden sonra ki işlenen karşılıksız çek keşide etme suçunun yeni ihdas edilen infaz rejiminden faydalanıp faydalanamayacağı konusunun, Anayasa Mahkemesi’nin soyut veya somut norm denetimi nedenli önüne gitmesi halinde Yüce Mahkeme’nin 24.03.2020 tarihi sonrası işlenen suçlara da anlatılan şekilde infaz rejimine tabi tutması ve bu tarih suçlara da lehe maddeyi teşmil edecek bir karar vermesi sürpriz olmayacaktır. Bu yüzden Kanun Koyucu’nun Karşılıksız Çek suçu infazına dair belirli ve kesin bir rejim belirlemesi hukuk güvenliği açısından elzem olmaktadır.

Görüşmek dileğiyle..