Bu ayki köşemde kardeş ülke Azerbaycan’dan bahsedeceğim.
Resmi adıyla Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, 1918’de Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etti ve ilk laik demokratik Müslüman çoğunluklu devlet oldu.
1920’de ülke, Sovyetler Birliği’ne Azerbaycan SSR olarak dahil edildi. Modern Azerbaycan Cumhuriyeti, aynı yıl Sovyetler Birliği’nin dağılmasından kısa bir süre önce, 30 Ağustos 1991’de bağımsızlığını ilan etti.
Eylül 1991’de, Dağlık Karabağ Bölgesi’nin etnik Ermeni çoğunluğu, kendi kendini ilan eden Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’ni kurdu. Bölge ve çevredeki yedi ilçe, AGİT tarafından kolaylaştırılan müzakereler yoluyla Dağlık Karabağ’ın statüsüne bir çözüm bekleyen Azerbaycan’ın bir parçası olarak uluslararası düzeyde tanınmıştır ve 1994 yılında Birinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın sona ermesiyle fiilen bağımsız hale gelmiştir. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından, Dağlık Karabağ’ın yedi ilçesi Azerbaycan’a bağlandı.
Azerbaycan’ın üçte ikisi petrol ve doğal gaz bakımından zengindir. Azerbaycan’da çok sayıda boru hattı var. Azerbaycan’daki doğalgaz sahasını Avrupa’ya bağlayan Güney Gaz Koridoru’nun amacı ise, Avrupa Birliği’nin Rus gazına olan bağımlılığını azaltmak.
Küçük Kafkasya Bölgesi ülkedeki altın, gümüş, demir, bakır, titanyum, krom, manganez, kobalt, molibden, kompleks cevher ve antimonun çoğunu barındırıyor.
Eylül 1994’te Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ile aralarında Amoco, BP, ExxonMobil, Lukoil ve Equinor’un da bulunduğu 13 petrol şirketi arasında 30 yıllık bir sözleşme imzalandı.
Batılı petrol şirketleri, Sovyet sömürüsünün dokunmadığı derin su petrol sahalarını kullanabildikleri için, Azerbaycan’ı petrol arama ve geliştirme açısından dünyanın en önemli noktalarından biri olarak kabul ediyor.
Azerbaycan bölgenin en büyük tarım havzasına sahiptir. Azerbaycan’ın yaklaşık yüzde 54,9’u tarım arazisidir. Bazı bölgelerde tahıl, patates, şeker pancarı, pamuk ve tütün yetiştirilmektedir. Hayvancılık, süt ürünleri, şarap ve alkollü içkiler de önemli çiftlik ürünleridir. Hazar balıkçılık endüstrisi, azalan mersin balığı ve beluga stoklarına odaklanmaktadır.
Azerbaycan’ın İpek Yolu ve Güney-Kuzey Koridoru gibi büyük uluslararası trafik arterlerinin kavşağında bulunan elverişli konumu, ulaştırma sektörünün ülke ekonomisi için stratejik önemini vurgulamaktadır.
Dış ticaret rakamlarına baktığımızda en çok ithalatı yapılan kalemler sırasıyla makine ve teçhizatları, motorlu kara taşıtları, elektrik ürünleri, ilaç, cam malzemeleri bulunmaktadır.
En çok ithalatı sırasıyla Rusya, Türkiye, Çin, Almanya ve Ukrayna’dan yapmaktadır. Türkiye’den en çok makine, elektrik ürünleri, demir-çelik, plastik malzemeleri ve tekstil malzemeleri ithal etmektedir.
İhracata bakacak olursak, en çok ihracatı yapılan kalemler arasında sırasıyla mineral yağlar, plastik malzemeleri, kuruyemiş, pamuk ve sebze bulunmaktadır.
En çok ihracatı sırasıyla İtalya, Türkiye, Rusya, İsrail ve Hırvatistan’a yapmaktadır. Türkiye’ye en çok mineral yağlar, pamuk, alüminyum, plastik malzemeleri ve bakır ihraç etmektedir.
Elektrik sektörüne yakından bakmak istersek başkent Bakü elektrik pazarının kalbi diyebiliriz. Özellikle “Ahmed Recepli Caddesi” toptan mağazaların showroomlarının da bulunduğu merkezi bir konum.
Çinli markaların yanı sıra; Gewiss, Schneider ve Legrand gibi Avrupa markaları pazara hâkim, ancak bunun yanında kardeş vatana en çok ürün gönderen Türk elektrik sektöründen birçok markayı da görmek mümkün.
Bunlar arasında başta Sigma Elektrik, Mutlusan, Teksan Jeneratör, Mirsa Elektrik, Alkanlar Elektrik, Panasonic, Ayka, Bemis, Akiş Plastik, Borsan Kablo, Eraplast, Çetinkaya Pano, Aksa Jeneratör, Arken Jeneratör, Erse Kablo, Üntel Kablo ve Hündür Kablo gibi markalar bulunuyor.
Ayrıca inşaat alanında da birçok firma, özellikle Karabağ’ın tekrar alınmasıyla bölgede hummalı bir çalışma başlattı. Örneğin 4 şeritten ve 5 bölümden oluşacak temelini bizzat Aliyev’in attığı iki önemli kent olan Fuzuli ve Şuşa’yı birbirine bağlayan, uzunluğu 101.5 kilometre olan yeni otoyolu bir Türk şirketi; Kolin İnşaat yerli bir ortakla yürütecek.
IC Yatırım Holding ve Intersun Holding’in ortak girişimiyle oluşturdukları DİA Holding Azerbaycan’da imza attıkları Haydar Aliyev Merkezi ve Alev Kuleleri projeleriyle Türk inşaat sektörünün gücünü bir kez daha gösterdi.
Özellikle geçen yıl yapılan forumda, Azerbaycan ve Türk firmaları arasında 11 farklı anlaşmaya imza atıldı. Bu anlaşmalar arasındaki en büyüğü, Azerbaycan Ekonomi Bakanlığı ile Cengiz Holding’in iştiraki Eti Bakır A.Ş. arasında imzaların atıldığı işbirliği anlaşması oldu.
CTC Holding ile Zorlu Holding arasında tarım, inşaat, tekstil gibi alanlarda karşılıklı işbirliğinin geliştirilmesi için niyet anlaşması imzalandı.
Aslan Yapı ile CTC Holding tarım, inşaat ve beyaz eşya alanlarında karşılıklı işbirliğinin genişletilmesi için anlaşmaya vardı.
Azerbaycan Devleti’nin Türk inşaat firmalarına sıklıkla yaptığı açık yatırım davetleri bu anlamda önemli, ancak ihracatçıların göz önünde bulundurması gereken önemli konulardan biri de bazı ürünlerde oluşan yüksek gümrük vergileri.
Bu konuda 2 devletin de önemli çalışmaları bulunuyor. Temennimiz bu vergilerin düşürülmesi, bu sayede iş hacminin artacağı ve operasyonların kolaylaşacağı su getirmez bir gerçek.
Görüşmek dileğiyle…