Şu anda insanların en büyük ve önemli sorunlarından biri küresel ısınmadır. Çok önemli bir döneme girmiş bulunmaktayız. Bugüne kadar dünyamız beş yok oluş dalgası yaşamıştır. Dünya üzerindeki, her biri birbirinden farklı canlı türlerinin %90’dan fazlası yok olmuştur. Bu yok oluşların çeşitli nedenleri vardır.
Neden Altıncı Yok Oluş?
Deliller, Dünya’da altıncı yok oluşun başladığını söylemektedir. Buna Antroposen (İnsan Çağı) deniliyor. İnsanların kendisi de dahil olmak üzere, dünyadaki türlerin büyük bir kısmının yok olduğu bu döneme bilim insanları “yok etme çağı” adını veriyor.
İnsanların Yok Ettiği Türler
Sanayi Devrimi’yle ya da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra insanların canlı türlerini yavaş yavaş yok ettiği söylenir. Modern teknolojilerin ortaya çıkmasıyla demir yolları, testereler gibi araçlar, insanların dünyayı değiştiren bir güç haline gelmesine neden olmuştur.
İnsanların bir zamanlar doğayla uyum içinde yaşadığını hayal etmek güzel olsa da, böyle bir uyumun herhangi bir zamanda yaşanıp yaşanmadığı oldukça şüphelidir.
Aslında insan hiçbir zaman doğayla tam bir uyum içinde yaşamamıştır. İlkel baltalar, oklar, yaylar ve mızraklarla avlanmış, daha sonra ise toplar, tüfekler gibi daha gelişmiş silahlar kullanmıştır.
Dünya, türleri çeşitli şekillerde yok eder. Türler başarısız oldukları için değil, hayatta kalma kuralları değiştiği için yok olurlar. Örneğin, beşinci yok oluşta Meksika’ya bir göktaşının düşmesiyle dinozorların nesli tükenmiştir.
Sanayi Devrimi’nden sonra bu süreç çok hızlanmıştır. 2019 yılında okyanuslara 2,5 milyon ton karbon enjekte edilmiştir. Bugüne kadar okyanuslar tarafından emilen karbon miktarı 150 milyon tondur.
Bu, suların asitlendiği anlamına gelir. Mercanların azalması, onlarla beslenen canlıların yok olmasına ve bu şekilde zincirleme bir tür kaybına yol açmaktadır.
Bizi Neler Bekliyor?
Eğer ısınma minimum derecede tutulursa, 2050 yılında türlerin %20’si geri dönüşü olmayacak şekilde yok olacaktır. Bu süreçte karşılaşabileceğimiz sorunlar şunlardır:
- Gıda kıtlığı,
- Temiz su bulmanın imkansız hale gelmesi,
- Ölümcül hastalıkların salgın haline gelmesi,
- Ozon tabakasının incelmesi nedeniyle güneş ışınlarının canlılar için daha zararlı hale gelmesi.
Nasıl Önlemler Alınmalı?
Dünya kaynaklarının sonsuz değil, sınırlı olduğu bilinmelidir. Buna bağlı olarak şu önlemler alınabilir:
- Yeşil alanların arttırılması,
- Fabrikaların filtreli bacalar kullanması.
Ancak ülkelerin değişmesini beklemek yerine bireysel olarak da adımlar atılmalıdır:
- Plastik şişe yerine cam şişeler tercih edilmeli,
- Plastik poşet yerine bez torbalar kullanılmalı,
- Enerji tasarruflu ev aletleri tercih edilmeli,
- Eski eşyalar çöpe atılmak yerine geri dönüştürülmeli,
- Boş topraklara tohum ekilerek yeşillendirme çalışmaları yapılmalıdır.
Bu önlemlerle altıncı yok oluşun etkilerini azaltmak ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak mümkün olabilir.
Görüşmek dileğiyle…
