İşçilerin çalışma sürelerinin belirlenmesi açılmış olan işçilik alacak davalarında önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Gelişen teknoloji ile farklı çalışma şekillerinin ortaya çıkması ve farklı sektörlerde çalışan işçilerin çalışma şekillerinin değişiklik göstermektedir.
Bu çalışmamızda iş yerlerinde uygulanan çalışma süreleri, çalışma süresinden sayılan ve sayılmayan haller, çalışma süresinin çalışma günlerine bölünmesi ve fazla çalışma sürelerinin hesaplanması gibi konuları ele alacağız.
4857 SAYILI KANUN UYARINCA ÇALIŞMA SÜRESİ İÇERİSİNDE SAYILAN HALLER
4857 Sayılı Kanun ve ilgili mevzuatta çalışma sürelerini genel halleri itibariyle açıklanmış olup, İş Kanunu’ nun 66. Maddesi Uyarınca çalışma sürelerinden sayılan haller açıklanmıştır. Kanuna göre çalışma süresinden sayılan haller:
Madenlerde, taş ocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler.
- İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.
- İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
- İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler.
- Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler. Hamile Veya Emzikli Kadınların Çalıştırılması Şartlarıyla Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik” uyarınca da bu hükme yer verilmiş olup kadın işçilerin bir yaşından küçük çocuklarının emzirmeleri için verilen bir buçuk saat süt izninde geçen süreler de çalışma süresinden sayılmaktadır.
- Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler. (İşyerleri değişen, ve işçilerin ikamet adreslerine uzak bir bölge olması sonucu işçileri bu bölgelere taşınması çalışma süresi içerisinde sayılacaktır.)
ÇALIŞMA SÜRELERİ
- 4857 Sayılı Kanun Madde 63 Hükmüne göre haftalık normal çalışma süresi en fazla 45 saattir.
- 45 saatlik çalışma süresinin üzerinde normal çalışması belirlenmesi mümkün olmayıp 63’üncü madde hükmü emredici niteliktedir. (Denkleştirme çalışması hükümleri saklıdır)
- Aksi kararlaştırılmamış veya çalışma şartlarından aksi anlaşılmıyorsa haftalık çalışma süresi işyerinde çalışılan günlere eşit ölçüde bölünür.
- AB’nin 93/104(2003/88) sayılı yönergesi’ne göre “Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati geçmemek üzere farklı şekilde dağıtılabilir.
Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz” hükmü ile işçinin denkleştirme süreleri ile çalışması hali saklı tutulmuştur.
Denkleştirme Süresi İle Çalışma: Konu yoğunlaştırılmış çalışma haftası hükümleri yukarıda saydığımız çalışma süreleri haricinde ayrıca incelenmesi gereken bir husus olup bu konuda işverenin tek taraflı bir uygulama yetkisi bulunmamaktadır. Bu konuda tarafların anlaşması gerekmekte olup iş sözleşmesiyle de kararlaştırılabilir.
ÇALIŞMA SÜRELERİNİN ÖNEMİ VE SONUÇ
Çalışma süreleri genel nitelikte olup bu çalışma sürelerinin hesabı işçilerin fazla çalışma ücreti alacaklarının hesabında özellikle önem kazanmakta olup işçiler ve işveren açısından çok büyük önem arz etmektedir.
Özellikle esnek çalışma saatleri, denkleştirme süreli çalışmaların yanlış uygulaması işveren açısından önemli zararlar ortaya çıkarmakta; çalışma sürelerinin hesabını genel itibariyle anlayamamış işçiler açısından ise fazla çalışma ücreti alacakları azalmaktadır.
Görüşmek dileğiyle..