Yangın; tarifnamelerde ve tanıtımlarda doğal afet statüsünde değerlendirilmiş ve nasıl önlenebileceği konusundan ziyade nasıl söndürülür ve nasıl daha hızlı olay yerinin terki üzerinde durulmuştur.
ELYAK Derneği (Elektrik Yangınlarından ve Hasarlarından Korunma Derneği), “Yangın Doğal Afet Değildir” sloganıyla çok önemli bir noktada bir tartışma başlattı.
Bizim bu tartışmada yangının doğal afet olmadığı tarafında yer aldığımızı açıkça belirtmekte fayda var.
Doğal afet denilince akla ilk olarak, önlenmesi insani güçler tarafından imkansız olan, ancak zararlarından belirli ölçüde korunulabilecek, ilahi bir gücün kontrolünde olan felaket akla gelmektedir. Peki, elektrik yangını ilahi bir güç tarafından mı çıkarılıyor?
Bu noktada yangınların bugün bilinen sebeplerine tek tek göz atmakta fayda var;
- Sigara, son 10 yılda %50 azalsa da, yangınların hala en büyük sebebi olan sigarayı ilahi güç önermiyor veya söndürmeden uyuyun ya da ormana atın demiyor.
2012-2017 Arası Yangın Sebepleri
- Elektrik kontağı, son 10 yılda %100’e yakın artış gösteren elektrik kaynaklı yangınlar da yine ilahi güçler tarafından çıkarılmıyor. Detaylı olarak inceleyeceğimiz bu konuda tedbirsizlik ve uygun olmayan mühendislik ve işçillik faaliyetleri ile kalitesiz malzeme bu yangınların en büyük sebeplerinden.
Yukarıda diğer sebepleri de, oranları ve rakamları ile incelediğinizde açıkça görebileceğiniz üzere 2012-2017 arası yangın sebeplerinin hiçbiri doğal afet statüsünde görünmüyor.
Elektrik Yangını Nasıl Çıkar?
Bizim esas makale konumuz olan elektrik yangınları, genel olarak iki sebepten çıkmaktadır;
- Aşırı yük, elektrik sistemlerinde enerji akışı için gerekli olan kablo başta olmak üzere tüm ekipman belirli bir akım taşıma kapasitesine göre tasarlanmıştır. Akım taşıma kapasitesi üzerinde akıma maruz kalan bir kablo veya bağlantı elemanı zamanla ısınarak alev alabilmektedir.
Elektrik yangınlarının %45’lik bölümü bu yüzden çıkmaktadır, ve çözümü gayet basittir; yönetmelikte belirlenen standartlara uygun mühendislik projesi ve malzeme ile yapıya sonradan herhangi bir elektrikli sistem eklemesi yapmamak.
- Aşırı gerilim, bugün genel olarak kullanılan AC akımın yapısı gereği sinüzoidal olması, halk dilinde elektrik dalgalanması olarak bilinen aşırı gerilimlerin sistemler üzerinde sürekli oluşmasına sebep olmaktadır. Bunu da yine Elektrik İç Tesisat Proje Hazırlama Yönetmeliği’nde olan aşırı gerilim sönümleyiciler ile engellemek mümkündür. Elektrik yangınlarının %55 gibi bir oranda sebebi aşırı gerilimlerdir.
Doğal afet statüsünde bulunan yıldırım da elektrik yangını gibi tehlikeli durumlara yol açabilir. Yıldırım, bulut ile toprak arasındaki çok büyük elektron akışıdır ve yıldırım hadisesinde milyon volt mertebelerinde aşırı gerilim, 100 binler mertebesinde de aşırı akım oluşmaktadır. Ancak sistemlerimizde bu değerlerin doğrudan aynı şekilde girmesi imkansızdır.
Doğal afet statüsündeki yıldırım ve trafo patlaması dahil, elektrik dalgalanmaları için aşırı gerilim sönümleyicilerin sistemlerinizi koruduğunu ve elektrik yangınlarını engellediğini ifade etmekte fayda var.
Bir diğer konuda yıldırım doğal afet statüsünde olduğu için, yıldırımın yangına sebep olduğu ve yangınında doğal afet statüsünde değerlendirilmesi gerektiği konusudur ki; basit bir mantıkla yıldırım eğer elektrik sistemi üzerinden değil de direkt olarak yangına sebep olsaydı, Dünya’da orman kalmazdı. Ancak tabii olarak elektrik sistemi üzerinden cihazları yakıp, yangın çıkardığı doğrudur, tabi eğer korumanız yoksa.
ELEKTRİK YANGINI DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER
- Duman, yanık kokusu, alev gibi durumlarla karşılaşan kişiler soğukkanlı olmalı ve panik yapmadan çevresindeki kişileri uyarmalıdır,
- Elektrik yangınında mümkünse ilk olarak sistemimizin ana şalterini kapatarak yangının büyümesini engellemeli,
- Varsa hemen yangın butonuna basarak alarm sistemini devreye alınmalı,
- Olay yerini hızla terk etmeli ve mümkünse kapı ve pencere kapatılmalı,
- 110 İtfaiye aranarak yangın güvenlik merkezi haberdar edilmeli,
- Yangın her yeri sarmış ve kaçış yolları kapalı ise, muhafazalı bir yere sığınmalı ve kapıyı kilitlemeden kapatarak 110 itfaiyeyi arayıp durumdan haberdar edilmeli,
- Binadan çıktıktan sonra yangın kontrol altına alınmadan asla binaya tekrar geri dönülmemeli,
- Yangın kontrol altına alındıktan hemen sonra uzman bir elektrikçi çağırarak sistemimizi kontrol ettirmeliyiz.
ELEKTRİK KONTAĞI NEDİR, NASIL YANGIN ÇIKARIR?
Elektrik yangınlarının tamamında sıkça duyduğumuz elektrik kontağı, aşırı yüklenme, aşırı gerilim, kalitesiz malzeme başta olmak üzere sistemin aşırı ısınması veya kısa devre durumudur. Kısa devre durumunda da oluşan fazla enerji ısıya dönüşmekte ve oluşan kıvılcım yangına sebebiyet vermektedir.
Basit tedbirler bazen hayat kurtarır. Ailemize, işimize, çevremize yapacağımız en güzel yatırım, onları koruyucu tedbirlerdir. Aşırı gerilim sönümleyiciler ile elektrik kaynaklı hasarlardan ve buna bağlı elektrik kontağı yangınlarından korunabilirsiniz.
Görüşmek dileğiyle…