Sağlığın değerini hastalanınca anlarız. Yaşamanın farkına ve anlamına ölümle yüzleşince varırız. Gece, sabaha varınca güzeldir. Ne sürekli gündüz, ne de devamlı gece, dönüşümün verdiği etkiyi vermeyecektir.
Ay’ın karanlık yüzünü, Güneş’le tanıdık. Artı olmasaydı, eksiyi kim çekerdi.
Yaşamsal döngüde zıtlık, merkezidir. Uzak Doğu’da bin yıldır var olan bir felsefik bakış açısında, zıtlık ana temadır. Çin’in, en eski yazılı belgelerinden kabul edilen Yi Çing MÖ: 2800 (Değişimler, Dönüşümler Kitabı) Yin ve Yang üzerine kurulmuştur. Yin Yang felsefesinde, iki zıtlık bir araya gelir ve birlikte var olurlar.
İki zıtlık iç içedir ve birbirini tamamlar. Gece- gündüz, artı-eksi, negatif-pozitif. Bunların farkındalığı diğerinin varlığı ile önem kazanır, öne çıkar. Evrendeki her şey zıttı ile var olur.
Yin Yang felsefesinin, bildiğimiz güzel bir sembolü vardır. Bu sembolde Yin yani siyah kısım, geceyi karanlığı temsil eder. Yang yani beyaz kısım, gündüzü, pozitifi temsil eder.
Siyah – beyaz, aydınlık – karanlık, gece – gündüz.
Aydınlatmada da bu felsefik mentalite kendini iki şekilde gösterdiğini düşünüyorum;
1) Gecenin karanlığını yırtan aydınlatmalar ile oluşturulan zıtlık.
2) Yapının yüzeyinde karanlık yerler bırakılarak yapılan aydınlatma ile oluşturulan zıtlık.
Aydınlatılan yüzeyde karanlık efektlerin varlığıyla oluşan zıtlığın felsefik geri dönüşü gibi, bir yapıyı gece, karanlıkta aydınlığa kavuşturmakta işin aynı zıtlıktaki esasıdır. Geceyi güzel kılan yıldızlardır, Ay’dır, sokak lambasıdır. Zifiri simsiyah bir ortam uzun süreli keyif vermez. İnsan oradan kaçmak ister. Aydınlatma geceye imza atar.
LED ve teknolojisi geliştikçe mimari aydınlatma çözümleri arttı. Kentler ve silüetleri renklendi. Gecelerin karanlık soğuk yüzü, aydınlık ve sıcaklığa kavuştu.
Mimari aydınlatmada esas olan, aydınlık ve karanlık efektinin iç içe olması ve bunun yapıya yansıtılmasıdır.
Karanlığı öne çıkartan aydınlatma tercihleri daha anlamlı ve değerlidir. Tarihi bir yapıda, örneğin bir camide her yeri ışıl ışıl aydınlatmak çok doğru değildir.
İyi bir aydınlatma efekti ve etkisi vermek için yer yer karanlık yerler bırakılmalıdır. Bu karanlık noktalar, aydınlık yerlerin öne çıkmasını da sağlayacağı gibi, tıpkı Yin Yang felsefesinde olduğu gibi, aydınlık ve karanlığın iç içe ve biribirini tamamlayan zıtlığının oluşturduğu olumlu etkiyi sunacaktır.
Yin Yang Felsefesi; aydınlatmanın adı konulmamış felsefesidir.
İyi ki mimari cephe aydınlatması var. Hepimizin yaşadığı kentlere ve dolayısıyla yaşamımıza dokunuyor değer katıyor.
Gecenin karanlığını bozan bu zıtlığı seviyorum.
Evlerimizde, salonda ve veya oturma odamızda farkında olmadan belki loş bir aydınlatma ile, zıtlık yaratırız. Yer yer karanlıkta kalan alanlar ile doğanın bu binlerce yıllık geçmişine tanıklık etmiş felsefesine dokunuruz.
Yaşamın her alanında mana bulan ve diğer yarısını anlamlı kılan zıtlık felsefesi; “Yin Yang”ın aydınlatma ile iç içe olması da başka bir keyif.
Bizler, karanlığın altını çizen aydınlatmanın evrensel şiirini okumaya, yağlı boya resmini her daim seyretmeye zevkle devam edeceğiz.
Bir dahaki sayımızda görüşmek dileğiyle…