Parafudrun alçak gerilim sistemlerine uygulamalarının artmasıyla birlikte, henüz paratoner kelimesi tam olarak dilimize yerleşmeden bir de parafudr geldi. Peki paratoner ile parafudr arasında ne fark var?
Paratoner ve parafudr kelimeleri birbirine çok benzeyen, yıldırımdan korunmak amacıyla sistem ve tesisatlarda uygulamaları yapılan koruma ürünleri olduğu için, ister istemez karıştırılmaları da çok normal aslına bakarsanız..
Paratoner; yüksek bir yapının dışına konulan özel bir çubuk ile bulut-toprak arasında meydana gelen elektron alışverişine adeta yön veren ve yapının herhangi bir yerinden bu işlemin yapılmasını engelleyerek dış yıldırımlık adı altında uygulaması yapılan bir koruma yöntemidir.
Parafudr ise; paratonere nazaran çok daha az bilinen, (hatta meslekteki birçok kişi tarafından henüz duyulmamış olan koruma ürünleri olarak) paratonerlerin yapının dışında yaptığı akımın topraklanma işlemini, yapı içindeki elektrik tesisatında yaparlar.
Parafudr Konusunda Doğru Bilinen Yanlışlar
Paratoner konusunda az da olsa birçok kişi fikir sahibi olmasına rağmen, parafudr konusunda gerçek bilgiye ulaşmak neredeyse imkansızdır.
Gerek parafudr ithalatçılarının hatalı tanıtımları, gerekse sadece satış odaklı uygulayıcılar, parafudrun (yüksek voltajı toprağa ilettiği şeklinde) verilen bilgiye hatalı demenin bile lüks sayılacağı yanlış verileri piyasaya sunmuşlardır.
Terminolojide voltaj ve akımın aynı şeyler olduğu düşünülse de aslında çok farklı şeylerdir. Akım; iletkenin taşıdığı elektron yoğunluğu ise; Voltaj bu elektronların yön almasını sağlayan elektromotor kuvveti olarak tarif edilebilir.
Bu tanımı halk dilinde anlatacak olursak, iletkeni bir su borusu olarak düşündüğümüzde akım borunun içindeki su miktarını, voltaj ise suyun debisini ifade eder. Yani; borunun içindeki su ile duş alabilirken, aynı miktar su daha şiddetli aktığında otomobil yıkayabilir, çok daha şiddetli olursa metali bile kesebiliriz.
Bu özet bilgiler ile düzeltilmesi gereken temel yanlış; parafudr yüksek voltajı topraklamaz, sistemde oluşan fazla akımı topraklar. Yani su borusu örneği ile açıklayacak olursak, boruya fazla suyun girmesini engeller ama borunun içindeki suyun daha hızlı akmasını engellemez.
Yeni Nesil Parafudrlar
Paratoner-parafudr farkını anlattıktan ve parafudrun yüksek voltajı topraklama gibi, teknik olarak yanlış bir ifadeyi açıkladıktan sonra, yeni nesil parafudrlardan bahsetmek doğru olacaktır.
Yeni nesil parafudrlar, alçak gerilim parafudrlarının akım peaklerini topraklaması ile eş zamanlı oluşan voltaj peaklerinin sistemdeki cihazlara zarar vermesini engellemek amacıyla üretilmiş koruma ürünleridir.
Klasik B,C,D sınıfı yada Tip1, Tip2, Tip3 olarak sınıflandırılan parafudrların kabiliyetini bir arada gösteren yeni nesil parafudrlar, ayrıca sistemde iyi bir topraklama aramadıkları gibi, topraklama olmasa da koruma sağlayabilmekte ve faz-faz, faz-nötr aşırı gerilim sönümleme işlevi görmektedirler.
Görüşmek dileğiyle…