- TİCARET VE RİSK İLİŞKİSİ
Ticaret, doğası gereği ekonomik birçok riski bünyesinde barındırmaktadır. Bu riskler zaten, iki kişinin karşılıklı anlaşmasına dayalı olarak kurulan her sözleşmenin temelinde de yatmaktadır.
Ticaret geniş anlamda düşünüldüğünde sadece ekonomik bir ihtiyaç değil, toplumların gelişmesi ve dünyanın globalleşme sürecinde de bir araç olarak görülmektedir. Neredeyse taş devrine kadar uzanan ticaretin geçmiş öyküsü, her geçen yıl farklılaşmaktadır.
Neredeyse geçtiğimiz son iki yılda, global bir dünyada küresel bir salgının sonuçlarıyla karşılaşarak ticaretin öyküsünde farklı bir bölümle karşılaşılmış oldu.
Kimi pazarları olumsuz etkileyen küresel Covid-19 salgını kimi pazarlar için de bir fırsat kapısı aralamış oldu. Bu krizden edindiğimiz en büyük derslerden biri ise hiç şüphesiz ki ticari riskin varlığı olmuştur.
İnsan ilişkilerinin olduğu ve iyi niyet ile birbirine güven ilişkisinin var olduğu her ilişkide risk vardır diyebiliriz.
Hukuki her bir uyuşmazlık da aslında iyi niyet ve güven ilişkisinin sarsılmasına dayalı olarak meydana gelmektedir.
Uluslararası ticaretin bir kolunu oluşturan ihracatın, sürdürülebilir bir yapıya sahip olması ancak üretimin devamlı olması, ürün kalitesindeki devamlılığın sağlanması, ilgili pazarlara o ülkenin ekonomik şartlarına uygun koşullarda mal tedarik edilmesi ile gerçekleşebilir.
İhracatın çeşitlenmesi de ekonomik istikrarın sağlanması için önemli bir araç olarak görülmektedir. 1950 ile 1980 yılları arasında ihraç edilen ürünlerin büyük çoğunluğunu tarım ürünleri oluşturmakta iken, 1980’li yıllardan sonra sanayi sektöründe yaşanan gelişmeye paralel olarak ihraç edilen ürünlerin çoğunluğunu sanayi ürünleri oluşturmaya başlamıştır. İhracatın değişen ekonomik koşullara ve teknolojik gelişmelere göre şekil alması ticari riskleri de beraberinde getirmektedir.
- İHRACATTA RİSKLERİ BELİRLEMEK
İlk bölümde bahsettiğimiz gibi ticaretin içinde doğal olarak var olan risk faktörü kendisini farklı alanlarda farklı şekillerde göstermektedir.
İhracat da, hukuki uyuşmazlıkların çıkabileceği ve sonucunda ekonomik zararların doğabileceği birçok unsuru içerisinde barındırmaktadır.
Buradaki temel problem uluslararası bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen ticari faaliyetin birçok farklı mevzuata ve hukuk sistemine dayanan farklı düzenlemelerin yapılıyor olmasından kaynaklıdır.
Ülkeler arası farklı uygulamaların yanında muhatap olunan farklı hukuki düzenlemeler de ihracat yapanı ilgilendiren önemli unsurlardır. Bu aşamada risk yönetimi büyük önem kazanmaktadır. İhracat yaparken hangi aşamalarda hangi tersliklerle karşılaşılabileceğinin tespiti, risk tespiti olarak adlandırılabilir.
- Riskleri belirlerken doğru bilgiye nasıl erişilir?
- Risklere sebep olabilecek hukuki sorumluluklar nelerdir?
- Müşteriyi tanımak veya tanımamak hangi hukuki riskleri beraberinde getirir?
- Satılan malların teslim şekilleri hangi hukuki riskleri barındırır?
- Seçilecek ödeme şekilleri hangi riskleri ve avantajları beraberinde getirir?
- Tüm bu sorulara dayalı olarak ne kadar risk alınıyor?
- Risklere karşı alınan önlemler nelerdir?
- Risk gerçekleştiğinde aksiyon planı ne olmalı? Sigorta veya diğer koruma tedbirleri hangi kapsamda koruma sağlıyor?
Gibi soruların risk tespiti yapılırken cevaplanması ve bu doğrultuda bir yol haritasının çıkartılması gerekmektedir. Soruların çeşitliliği ve şekli, ihracatın niteliğine, satılacak malın türüne, alıcı firmanın ekonomik durumuna, faaliyet gösterilen pazardaki teamüllere, ihracat bedelinin yüksekliğine ödeme şekline göre değişiklik arz edebilir.
Bu noktada önem arz eden başka bir kurum ise uluslararası enformasyon şirketleri ile yapılan görüşmeler ve bu görüşmelere bağlı olarak yol haritasının çıkartılmasıdır.
Risklerin ve risklerle karşılaşıldığında alınacak önlemlerin doğru belirlenmesi şirketlerin ve ticaret ile uğraşan kişilerin hukuki uyuşmazlık durumunda da elini güçlendirmekte adeta sağlam bir temele dayalı yapının bozulması imkansızlaşmaktadır. Bu noktada ticari risklerin yanında hukuki risklerin de iyi bir şekilde analiz edilmesi ve doğru bilgi ile sonuca gidilmesi gerekmektedir.
Görüşmek dileğiyle..
