Çatısı Üzerinde Helikopter Pisti Bulunan Gökdelenlerin Yıldırımdan Korunması İçin Çözümler
Yüksek yapılar, gökdelenler bulundukları alanlarda yıldırım darbesine maruz kalma olasılığı en yüksek olan yapılardır.
Bu yapıların risk analizi yapılırken mutlaka IEC normlarına uygun bir hesaplama yapılmalı ve koruma önlemleri en üst düzeyde alınmalıdır. Yüksek yapılarda yapılan en büyük yanlış yıldırım darbesinin dik olarak sadece çatı üzerine geleceğinin hesap edilmesidir.
Oysa ki yıldırım taşıyan Kümülüs bulutları çoğu zaman yapılardan daha alt seviyede durmakta ve yıldırım darbeleri binalara yan yüzeylerden vurabilmektedir.
Bu da çok ciddi hasarlara, yangın riskine, insan ölümlerine ve cihazların devre dışı kalmasına neden olmaktadır. Kuleleri yıldırımdan koruma sistemi tasarlarken çatı üzeri ekipmanları korurken, yancıl darbelere karşı yan yüzeyleri ve kulenin en alt kısımlarını da koruma alanına alacak bir dizayn yapmamız gerekmektedir.
Yılkomer olarak IEC 62305 standartını takip edip mühendislik çalışmalarımızı bu yönde gerçekleştirdiğimiz için paratoner sistemlerini yüksek yapılarda önermiyoruz. Pasif yakalama uçları ile yuvarlanan küre metodu mesh metodu ve koruma açısı oluşturma yöntemler en doğru olan çözümlerdir.
Gökdelenleri yıldırım darbesine karşı koruma oldukça zordur ve üzerinde helikopter pisti bulunuyorsa bu durum daha da zorlaşabilir. Bu yazımızda da bu tip durumlar için bir çözüm önerisi sunmak istedik.
Gökdelenlerin korunmasında IEC 62305 standartı kapsamında öncelikli olarak binanın tamamında mükemmel bir eşpotansiyel sağlanmalıdır. Dış cephe kaplamaları, metal yüzeyler, yardımcı tesisler gibi metal alanlar eşpotansiyele alınmış olmalıdır.
Gökdelen korumasında öncelikli olarak yan yüzeylerin korunmasını sağlamalıyız. Standartımız gereği 60 metreyi aşan yapılarda yan yüzeylerin %20 sinde mesh metodu yapılarak iniş sistemine entegrasyon sağlanmalıdır. Böylece yandan gelecek olan darbelerin önüne geçmiş olacağız.
Yan yüzeylerde Mesh Metodu yanında yan yüzeylerde koruma açısı oluşturacak şekilde yakalama uçları çıkışıda yapabiliriz. Çatı üzerine geldiğimizde mesh metodunu tüm zeminde uygulamaya devam etmemiz gerekmektedir. Tüm temel yüzeyde iletkenler olası darbeye karşı meshe alınmalıdır. Mesh sisteminin çıplak iletkenleri yapının en sivri noktalarında çıplak olarak dolanmalıdır.
Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle…
Serdar Aksoy
