Değerli Sektörüm Dergisi dostlarım, soğuk bir şubat ayından merhaba. Bu ay ülkelerin ekonomik süreçlerinde daima var olan, az da olsa çok da olsa bir bela olarak ifade edilen enflasyondan söz etmek zorunda hissettim.
Artık öyle bir zamandayız ki, pandemi ile değişmeye başlayan yaşam döngümüz içerisinde aslında var olan enflasyon, nasıl oldu da tüm dünya ekonomilerini etkiler duruma geldi? Şaşırtıcı ama bir o kadar da gerçek olan olguları nasıl karşımıza çıkardı?
Önce bir basit tanımlama ile enflasyonu açıklayalım, halk tarafından en anlaşılır tanımı ile tek bir cümle olarak söyleyelim; yaşam pahalılığı dostlarım bunun adı. Az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde normalin üstünde görülen bu durum, ülkelerin iç ekonomik çarklarının dengelerinin bozulmasıyla ya da bağımlı bir ekonomiye sahip olmaları sebebiyle yaşadıkları sonuçlar olarak karşımıza çıkar.
Asıl şaşırtıcı olan ise Amerika gibi bir ülkede görülmemiş enflasyon oranlarının görülmesi ve Avrupa’nın güçlü ekonomiye sahip ülkelerinde de bunun yaşanmasıdır. Bu zamana kadar yaşam pahalılığını hissetmeyen bu ülkelerde bir panik yaşanması da normal olarak karşılanıyor. Batı ülkelerinin enflasyonun etkilerini en aza indirme gayretleri içine girdiklerini görmeye başladık.
Aynı durum ülkemiz için de geçerli ve enflasyonun etkilerinin nasıl en aza indirileceğine dair çalışmaların yürütüldüğünü biliyoruz. Peki görünen bu hızlı artış etkisi nasıl birdenbire bu şekilde dünyayı etkilemeye başladı? Değerli dostlarım, bu soruya cevap vermeden önce enflasyonu biraz da iktisadi yönden tanımlayalım.
Ekonomi içinde var olan ve sirkülasyonda kullanılan paranın miktarlarıyla, malların ve hizmetlerin satın alınabilir toplamları arasındaki açığın büyümesi ile ortaya çıkarak fiyatların toptan olarak yükselmesi ve dolayısıyla kullanılan ülke parasının değerinin düşmesiyle görülen ekonomik bir süreçtir. Az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde sıklıkla rastlanan bu ekonomik durum nasıl oldu da gelişmiş ülkelerde de yükselerek görülmeye başladı?
Değerli Sektörüm Dergisi dostlarım, enflasyonun en önemli etkeni olarak pandemi gösterilmekte ve bu kanı doğruluk payı yüksek olarak son zamanlarda karşımıza çıkmaktadır. Pandemi süreci tüm yaşantımızı değiştirdiği gibi yeni değişimleri de hayatımıza entegre eden etkenlerin başında geliyor. Covid-19’un olumsuz etkisi maliyet artışlarına etki ederek tüm dünyayı baskı altına almaya başladı. Böylece ülkeler kendi maliyetlerini kontrol edemez hale gelmiş oldu.
Basit bir anlatımla piyasalardaki talep artışı, üretim hızının üzerine çıktı ve talep miktarı ülkenin faiz oranlarıyla direkt olarak bağlantılıdır. Tüm bunlar genel nedenlerin kısaca tanımlamalarıdır. Her ülkenin kendi ekonomik süreci içinde işleyişlerinin nedenleri enflasyon oluşmasına zemin hazırlar. Dolayısıyla bu sarmal çıkmazdan çıkmak mümkün olsa bile şu an için dünyada yaşanan bu tablonun en büyük etkeni pandemi ile gelen arz talep dengesizliği olarak söylenebilir.
Ben bu durumu talep enflasyonu ile ilişkilendiriyorum ve bunun tetiklemesi sonrasında sonuç olarak maliyet enflasyonu ile karşılaşmamıza neden olduğunu ifade ediyorum. İşte asıl sorun burada, umarım dünyanın yaşadığı bu negatif durum, ülkelerin refah seviyelerinde uzun süreli etkiler oluşturmaz. Bu sürecin devam etmesiyle güçler dengesi bozulacak ve dünyada aşırı yokluklar ve yoksulluklar görülmeye başlanacaktır.
Sonuç olarak dengesizlik artacak ve ortaya çok zengin ya da çok fakir ülkeler çıkacaktır. Değerli dostlarım bir süre daha devam edecek olan enflasyon sarmalı dengeleri düzenlenebilirse gelecek dünyanın şekillenmesine de yararlı olacağını söylemek isterim. Ancak bir süre daha yaşam pahalılığı böyle devam edecek ve bu enflasyonist çıkmazla mücadele edeceğiz.
Görüşmek dileğiyle…
