Bu makalemizde iş ilişkisinin başlangıcı yani iş sözleşmesinin düzenlenmesi sürecine ilişkin bir takım tavsiye ve önerilerimize yer vereceğiz.
Bir iş ilişkisi, işçi ile işveren arasında karşılıklı menfaat ilişkisine dayanan genellikle uzun sürecek bir hukuki ilişkiye işaret eder. Bu hukuki ilişki, kuruluş aşamasından itibaren sağlam temellere dayanmalıdır ki ileride karşılaşılabilecek problemlerin önüne geçilebilsin.
Çalışma düzeninin korunması sadece işçi ile işveren arasındaki ilişkinin sağlam kurulmasıyla değil ayrıca kolektif çalışma ortamında bulunacak olan işçiler arasındaki düzenin sağlam temellere dayanmasıyla da bağlantılıdır.
İş sözleşmesi ve iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği, iş yeri uygulamaları ve benzeri çalışma koşullarını düzenleyen tüm iş hukukuna ait unsurların özenle oluşturulması gerekliliği çalışma düzeninin korunması bakımından büyük bir öneme sahiptir.
- Deneme Süresinde Aktif Denetim
İş Kanunu Madde 15 Hükmü uyarınca iş sözleşmelerinin en çok iki aya kadar deneme süreli olarak düzenlenebilmesi mümkündür.
Deneme süreli iş sözleşmelerine uygulamada sıklıkla rastlansa da birçok iş yeri bu deneme süresini sadece işçinin kişisel olarak değerlendirilmesi olarak görmekte ve iş ilişkisinin devam edip etmeyeceği yönündeki kararını somut olmayan gerekçelere dayandırmaktadır.
Tavsiyemiz deneme süresi içerisinde işçilerin verim ve performans denetimi ile birlikte bir takım çalışma koşullarına ilişkin denetim listesi oluşturularak deneme süresi içindeki çalışmanın gerçek bir değerlendirmeye tabi tutulmasıdır.
Bu denetim bir yandan işverenin kendi beklentisini görmesi açısından bir kriter bütünü ortaya koyacak bir yandan da iş yerine yeni katılmış dışarıdan bir gözün iş yerinde yaşanan gizli problemlerin işverene gösterilmesini sağlayacaktır.
2.Personel Yönetmeliği
İş sözleşmesi kural olarak sadece işçi ile işveren arasındaki özel ilişkiyi kuran bir sözleşme niteliğindedir. Çalışma düzenin korunması için sadece bireysel iş sözleşmeleri değil, iş yerinin tamamında düzeni koruyacak; işçilerin sorumluluklarını ve toplu çalışma ortamını düzenleyecek bir personel yönetmeliğine de ihtiyaç vardır.
Personel yönetmeliği ile iş yeri içi iletişimin korunması, genel bir takım düzenin sağlanması ve disiplin cezalarının belirlenmesi ile adeta iş yerinin anayasası oluşturulabilecektir.
Personel yönetmeliğinin bir diğer avantajı da mahkemelere taşınan uyuşmazlıklarda işveren lehine değerlendirilebilecek bir delil niteliğinde olmasıdır.
- Çalışma Saatlerinin Açık Şekilde Belirlenmesi
Çalışma saatleri her bir departman ve iş yeri bölümü için ayrı ayrı olarak düzenlenerek ileride karşılaşılması muhtemel uyuşmazlıkların önüne geçilebilecektir.
Uygulamada en sık karşılaşılan durumlardan biri departmanlar arası farklı çalışma saatleri olmasına rağmen dava açan işçilerin farklı departmanın çalışma saatlerine göre talepte bulunmasıdır.
İşçi, her ne kadar yanlış niteleme ile davasını açsa da iş davalarına ilişkin yapılan yargılamada işçi lehine yorumun ön planda tutulması nedeniyle işveren beklemediği sonuçlarla karşılaşabilmektedir.
Çalışma saatleri sadece mesai saatleri olarak değil ayrıca esnek çalışmalar, telafi çalışmaları ve denkleştirme çalışmaları bakımından da ayrıca açık bir şekilde düzenlenmeli ve işçilere bildirilmelidir.
- Performans Ölçümü
İşçinin verimliliği ve yeterliliğine ilişkin bir değerlendirme kriteri olan performans ölçümü sadece işçilerin sözleşmelerinin feshedilip edilmemesi değil iş yerinde çalışma düzeninin korunması bakımından da önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Burada çalışılan sektör ve departmana göre farklı performans ölçüm kriterleri belirlenebilecekse de öncelikli olarak göz önünde bulundurulması gereken işverenin işçiden beklediği performans, objektif olarak kabul edilebilir bir nitelikte olup olmadığının değerlendirilmesidir.
- Mevzuata Uyum
Başta işveren tarafından İş Kanunu’nda yer alan idari sorumluluklara ilişkin görevlerin yerine getirilmesi, sonra İş Sağlığı ve Güvenliği’ne ilişkin tedbirler ile Kişisel Verilerin Korunması Kanunu başta olmak üzere diğer ilgili tüm mevzuata uygun bir iç işleyişin olması hem işçilerin işverene olan güvenleri hem de iş yerinde çalışmaların kanuna uygun ilerlediğinden bahisle duyacakları güvenin artmasını sağlayacak bu yolla çalışma performansı da önemli ölçüde pozitif ivme kazanacaktır.
Yukarıda sayılan hususlarla sınırlı olmamak üzere iş sözleşmesine dahil edilebilecek birçok farklı düzenlenmenin söz konusu olabileceği unutulmamalıdır. Çalışılan sektör ve işçilerin çalıştığı departmana göre çalışma düzeni, farklı enstrüman ve iş şartları ile korunabilecek niteliktedir.
Görüşmek dileğiyle…
